Başbakanlık Toplu Konut İdaresi (TOKİ) Başkanı Ergün Turan, büyük çaplı park projeleriyle ilgilendiklerini belirterek, ‘Bunu TOKİ Park olarak isimlendirdik. İstanbul’da şu anda 4 tane büyük çaplı çalışmamız var. Birincisini bu yıl içinde açmış olacağız.’ dedi.
Geçen yıl 2016’ya göre hem yerliye hem de yabancıya yönelik konut satışlarının çok iyi geçtiğini aktaran Turan, TOKİ’nin de 2017’yi başarılarla geçirdiğini söyledi.
Turan, TOKİ’nin kurulduğu 1984’ten 2003 yılına kadar toplamda 43 bin konut ürettiğini kaydederek, “TOKİ’nin başbakanlığa bağlanması, Sayın cumhurbaşkanımızın başbakan olmasıyla başlayan süreçte 2003 yılından bugüne gelindiğinde 822 bin konut rakamına ulaştık.” diye konuştu.
Ergün Turan, 19 yılda 43 bin konut üreten TOKİ’nin son 13 yılda 822 bin üretim yaptığını, 2016’da 65 bin, 2017’de 60 bin konut ürettiklerini ve sattıklarını bildirdi.
Toplamda 19 yılda üretilen konutu bir yılda üretip sattıklarını aktaran Turan, toplu konut ürettikleri il ve ilçelerde 50 kata varan talep geldiğini bildirdi.
Turan, 2017’de gerçekleşen rekor satışlarda hükümetin sektöre yönelik teşviklerinin etkisinin olup olmadığına ilişkin, hükümetin, özellikle de Maliye Bakanlığı’nın gayrimenkul ve inşaat sektörüne yönelik pozitif ayrımcılıkta bulunduğunu, hem yatırımcılara hem de vatandaşlara çeşitli fırsatlar sunulduğunu anlattı.
Yabancılara satışta getirilen teşvik ve desteklerin de önemli olduğunu dile getiren Turan, çevresindeki tüm sıkıntılara rağmen Türkiye’nin ciddi satış rakamına ulaştığını vurguladı.
Turan, Türkiye’nin geleceğinde bu rakamların çok daha yukarılarda olacağını bildirdi.
– “Bu yıl 60-70 bin konut hedefi koyduk”
Ergün Turan, bu yıla ilişkin beklentilerinin sorulması üzerine, sürekli, “Sektörde balon var mı yok mu ?” şeklinde sorular sorulduğunu, sektörde balondan bahsedilemeyeceğini, ürettikleri her şeyi sattıklarını söyledi.
Turan, zaman zaman markalı konut projelerinin belli segmentlerinde aşırı arzdan dolayı sıkıntılar oluşabileceğini belirterek, “Ancak ben her zaman şuna inandım ve sektör de beni yanıltmadı; Sektörümüz çok güçlü, ayakları yere basan bir sektörümüz var. Kendisi o segmentlerde arz fazlası oluştuğunda şu ana kadar kendini regüle etmeyi başardı.” ifadelerini kullandı.
Kendilerinin de fazla üretimin olabileceği yerlerde konut arz fazlasının olmaması için arazi arzında tutucu davrandıklarını belirterek, “2018’de de inşallah sektörümüz hem hükümetimizin verdiği teşviklerin devamı hem de verecekleriyle birlikte bu yılı da 2017’den daha az olmamak kaydıyla geçirecektir. Bu yıl asgari 60-70 bin konut hedefi koyuyoruz. 2016 ve 2017’den az olmamak üzere bir konut hedefi koyduk.” dedi.
Turan, “Sektörde fiyat anlamında bir balon var mıdır?” sorusuna karşılık, belli segmentlerde arz fazlası fiyatlar olabileceğini söyledi.
Sektördeki tüm bileşenlerle görüştüklerini aktaran Turan, sıkıntı beklemediklerini, el birliğiyle problemleri aşacaklarını bildirdi.
Turan, arsa maliyetlerinin yüksekliğine ilişkin, sosyal konut ve uygun fiyatlı arsa arzının en zor olduğu vilayetin İstanbul olduğunu ifade ederek, “Arsa fiyatlarının yüksekliği ve sosyal konuttaki arz yetersizliğinin olduğu vilayet İstanbul’dur, bu bir gerçektir. Dünyanın bütün metropollerinde de bu durum böyledir.” diye konuştu.
Fiyatı belirleyen şeyin arz-talep olduğunu dile getiren Turan, sektöre dışarıdan çok sayıda yatırımcı girdiğini, bu kişilerin inşaat sektöründeki yatırımcılardan çok daha fazla para verebildiğini ancak şu anda bu yüksek fiyat verenlerin de regüle olduğunu anlattı.
– “2018 bütçe hedefimiz 16 milyar lira”
Ergün Turan, TOKİ’nin son 13 yılda yıllık ortalama 43 bin konut ürettiğini, 2016’da 65 bin, 2017’de 60 bin sosyal konut inşa ettiklerini, “2016 bütçe gerçekleşme rakamımız 10,5 milyar lira mertebesi, 2017 bütçe gerçekleşme rakamımız 15,5 milyar lira. Yaklaşık yüzde 40 büyüme sağladık. 2018 hedefimiz de 16 milyar lira bütçeyle çıkmak.” dedi.
Turan, 2016 ile 2017 yılları arasındaki farkın konut fiyatlarının artmasından kaynaklanmadığını, kamu binaları da inşa ettiklerini bildirdi.
Bir yılda ürettikleri konutların ücretini 15-20 yılda aldıklarını dile getiren Turan, üst gelir grubuna yaptıkları projelerden bu sosyal konutların finanslarını sağladıklarını aktardı.Turan, Türkiye’de üretilen konutların yüzde 8-10’unu sosyal konut olarak TOKİ’nin ürettiğini bildirdi.
Turan, “İnşalllah hedefimiz bu yıl da geçmiş yılın performansından ve bütçe rakamından daha az olmamak üzere gerçekleşmesi. Bu yılın henüz ocak ayını geçtik. Bir aylık ödememiz bile 1,25 milyar liradır. Oradan yola çıkabilirsiniz.” şeklinde konuştu.
– “TOKİ ciddi sosyal donatı alanları oluşturuyor”
Turan, bir kesim tarafından “TOKİ-beton” şeklinde haksız eleştiriler aldıklarını belirterek, “Nihayetinde o eleştiri yapan insanlar da bir betonarme evde yaşıyor. Nasıl onlar betonarme evde yaşayınca sorun olmuyorsa, sosyal konut yapılınca da o betonların kötü olduğu anlamına gelmez. Çağdaş inşaat teknolojisi böyle yürüyor. Zaman zaman belki burada eksiklerimiz, hatalarımız olmuş olabilir. Halbuki TOKİ hem geçmiş yıllarda hem de ciddi sosyal donatı alanları da üretiyor.” ifadelerini kullandı.
TOKİ’nin şu anda ilk defa büyük çaplı park projeleriyle ilgilendiğini aktaran Turan, şunları kaydetti:
“Şu anda İstanbul Kayabaşı’nda, tamamlandığında toplam 2 milyon metrekare olacak bir park yapıyoruz. Şu an 350 bin metrekaresini ihale ettik. Örnek bir park olacak. Tesis, bina ağırlıklı değil, ağaçlarla, yürüyüş yollarıyla daha ekolojik bir park inşa ediliyor. İnşallah bu sonbahar aylarında da açmış olacağız. Bunların da artık büyük çaplılarını yönetmek istiyoruz. Bunları, TOKİ Park olarak isimlendirdik. Birincisini bu yıl içinde açmış olacağız.
Büyükşehir belediye başkanımızla da görüşüyoruz. Çünkü bunlar bizim tek başına yapıp işleteceğimiz şeyler değil. Biz bunları büyükşehir belediyesine vereceğiz. Pendik’te bir arazi satın aldık ve orada çalışmalar yapıyoruz. 300 bin metrekare kesintisiz bir koru alanı inşa ediyoruz. Denize bakan bir koru olacak. İçerisinde bir sosyal tesisin olacağı, diğer bütün alanın ağaçlar ve yürüyüş yollarıyla çevrili olacağı bir koru alanın bu yıl içinde inşa etmiş olacağız.”
Turan, bu şekilde müjdeleyecekleri önemli 2-3 yer daha olduğunu belirterek, “İstanbul’da vatandaşlarımızın beklentisi olan, ‘TOKİ buralara ev yapmasa da şöyle yapsa’ diyeceği, Sayın Cumhurbaşkanımızın da talimatı olan yerler var. Onları çalışıyor. Çok ses getirecek yerler. Onları daha sonra duyuracağız. İstanbul’da şu anda 4 tane büyük çaplı çalışmamız var.” diye konuştu.
– “İstanbul’da bu yıl 3 bin 500-4 bin konut arz edeceğiz”
Ergün Turan, İstanbul’da Silivri, Kayabaşı, Hoşdere ve Tuzla bölgesinde yeni projeler yapacaklarına dikkati çekenrek, “Bu zor da olsa, biz kamu birimiyiz. Amacımız sosyal konuta erişmek isteyen vatandaşlarımıza sosyal konut yapmak. İstanbul’da da bu hedeften vazgeçmiş değiliz. Biz bu yıl içerisinde Silivri’de mart ayının ortalarında bin 400’e yakın konuta başlamış olacağız. Bu yıl içerisinde de kuralarını çekerek, seneye de teslim etmiş olacağız.” diye konuştu.
Turan, Kayabaşı ve Hoşdere arasında bine yakın konuta bu yıl başlayacaklarını ve üretim aşamasında olan bine yakın konutu da satacaklarını dile getirerek, “Tuzla bölgesinde orta gelir ve dar gelir grubuna sosyal konut anlamında yapacağımız konutlar var. İstanbul’da bu yıl 3 bin 500-4 bin konut arz etmiş olacağız. Silivri’deki konutlarımız daha uygun. Silivri’nin çok güzel bir yerinde. Şehir merkezine yaklaştıkça fiyatlar biraz daha yükselecektir. Geçen yıl arz ettiğimiz 2 bine yakın konuta 42 bin müracaat geldi. Demek ki makul fiyatlarla satıyoruz.” bilgisini verdi.
Vatandaşın İstanbul’daki TOKİ konutlarının daha ucuza satılması yönünde beklentisi olduğuna işaret eden Turan, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Biz bunu daha ucuza sattığımızda, o bölgede oluşmuş fiyat var… Kayabaşı bölgesinde 250 bin liraya konut sattığımızı düşünelim. Halbuki o bölgede aynı evsaftaki daire 450-500 bin lira. Kurada kendisine konut çıkan vatandaşa sanki piyangodan para çıkmış gibi oluyor. Onu alan vatandaşımız satış yasak olmasına rağmen, kendi arasında el değiştirmeye başlıyor. Bizim amacımız vatandaşımızın yerleşme sorununu çözmek. Yoksa bizden her yerden konut alan vatandaşımız 10-20 bin lira kazanıyor zaten. Dolayısıyla mecburen orada daire fiyatlarını makul bir seviyede tutmak zorundayız. Yoksa orada da bir haksızlık meydana çıkmış zorunda olur.”
Konut kredisi faiz oranlarının yüksekliğine ilişkin Turan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “faiz indirin” çağrısına her zaman katıldıklarını söyledi.
Şu anda ne konut edinmek isteyen vatandaşların, ne de konut veya sanayi yatırımcılarının bu faiz oranlarıyla bir şey yapmasının mümkün olmadığını dile getiren Turan, bu yüzden tasarrufu olan vatandaşların konut alma yoluna gittiğini ya da TOKİ gibi kendi içinden finansmanı sağlayan idarelere talebin arttığını aktardı.
Turan, şu anda vatandaşın böyle büyük rakamları karşılayamayabileceğini kaydederek, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bunun için de faiz oranlarının mutlaka yüzde 1’in altında olması gerekir. Şu haksızlığı da yapmak istemem. Bilmiyorum daha doğrusu, bilmiyorum demekten de çekinmiyorum. Bütün bunların olması için Türkiye’nin toplam tasarrufunun yeterli olması gerekir. Yani bankalara da belki bunu söylediğimizde o var. Ama bir şey var. Bu soru benim de aklıma takılan bir soru; Herkesin zorlandığı bir yerde bankalar kârlarını artırıyorsa ortada bir sorun var demektir. Eğer Türkiye bir şeyi aşacaksa, herkes kârlarını minimize noktaya çekip fedakarlık ediyorsa bankalar da burada bu rakamları bir kez daha gözden geçirmeli.”
Turan, sektör temsilcilerinin zaman zaman dile getirdiği “Konutbank” tarzı yapı talebine ilişkin, Türkiye’nin öncelikle bütün alanlarda üretim yaparak tasarruf etmesi gerektiğini vurguladı.
Ergün Turan, “Direkt Konutbank kurulmasının Türkiye’de konut finansmanını çözeceği kanaatinde değilim ama o da bir aşamadır.” dedi.
– “Arazi üretebildiğimiz her yerde sosyal konut ihtiyacını karşılayabiliriz”
Turan, maksimum kaliteyi en faydalı şekilde üretmeye çalıştıklarını belirterek, daha farklı konutlar yapabileceklerini ancak böyle bir durumda alt ve orta gelir grubundaki alıcıların kendilerinden uzaklaşacağını bildirdi.
Özellikle özel sektörde lüks segmentte fazla konut yapıldığını dile getiren Turan, “Diyelim metrekaresi 5 bin lira olan konutun Türkiye’de bin alıcısı varsa 10 bin tane alıcı varmış gibi üretim yapıldı. Bu yüzden burada bir yarış başladı. Sauna, hamam yapıldı, otoparklar birken üçe çıkarıldı, spor tesisler yapıldı. Bir sürü hadise oldu. Bunlar rakamları şişirdi.” ifadelerini kullandı.
Turan, ancak şu anda özel sektörün de bu işe başladığını, kendilerinin de hasılat paylaşımlı işlerde maliyet artıracak ve gerekli olmayan şeylerden uzak durduklarını söyledi.
Ucuz konut için yeni şehirler kurulması konusuna ilişkin Turan, kendilerinin Anadolu’da arazi üretebildikleri hemen her şehirde sosyal konut ihtiyacını karşılayacak bir yapılanma içinde olduklarını vurguladı.
– “2021’de İngiltere’dekinden daha kapsamlı bir finans merkezine kavuşacağız”
Ergün Turan, şehit ve gazi ailelerine devletin sahip çıktığını, TOKİ’nin de onlarla yakın diyalog içinde olduğunu belirterek, “Şehit ve gazi yakınlarımıza TOKİ binalarından çekilişsiz kurasız, sıfır faizli verecek yerlerimiz var. Bu süreçte gönlü geniş iş adamlarımızın da iyilikleri oluyor. TOKİ Başkanı olarak beni duygulandıran birçok şey yaşıyorum ama onlar isimlerini açıklanmasını istemiyor.” diye konuştu.
İstanbul Uluslararası Finans Merkezi projesinde ciddi mesafe alındığını, TOKİ olarak BDDK, SPK ve Merkez Bankası binalarının ihalesini yaptıklarını ve inşasına başlandığını anlatan Turan, buradaki süreçlerin 2021 yılında Finans Merkezi’nin tamamı teslim edilecek şekilde revize edildiğini söyledi.
Turan, “2021’de İstanbul çok önemli bir finans merkezi kazanmış olacak. İngiltere’dekinden çok daha kapsamlı bir finans merkezine kavuşacağız.” dedi.
– “Üretilen konutların yüzde 84’ü zemin artı 6 kat ve altında”
Turan, TOKİ’nin 2014 yılından beri üç temel kriterle hareket ettiğini belirterek, “Şehir inşasında bütün üretim aşamalarımızda yatay mimari konseptini esas aldık. Yöresel mimari normlarına dikkat ettik. Mümkün olan her yerde mahalle konsepti uyguladık. Bunların güzel örnekleri çıktı. TOKİ bu metodolojiyle devam ediyor. TOKİ’nin geçmişi başarılarla dolu. TOKİ, Türkiye’nin son 15 yılda ortaya koyduğu başarı hikayelerinin önemlilerinden biridir.” yorumunu yaptı.
Türkiye’de son 4 yılda üretilen konutların yüzde 84’ünün zemin artı 6 kat ve altında konutlar olduğu bilgisini veren Turan, şunları kaydetti:
“Mümkün olan her yerde yatay yapılaşmayı esas alıyoruz. Bu, sadece estetik görsellik değil sosyolojik anlamda da doğru olandır. Bütün bunları yaparken bizim varlık sebebimiz, kuruluş gayemiz, konuta erişmekte zorlanan vatandaşlarımızı konut sahibi yapmaktır. Konuşacağımız ne varsa bunu başardıktan sonra konuşmak gerekir. Biz sosyal konut üretiyoruz. TOKİ’nin gelecek yıllardaki en önemli vizyonu, hiç konut sahibi olmayan vatandaşın konut sahibi olmasını hızlandırmaktır.”
Turan, TOKİ’nin toplu konuttaki hızlı üretim teknolojisi ve başarısıyla Türkiye’nin dışardaki en önemli markalarından biri olduğuna işaret ederek, “80’in üzerinde ülke ile görüşmeler yapıyoruz. Bize zaman zaman bu tür teklifler de geliyor. İnşallah bunu yeni bir katma değer olarak Türkiye’ye gelir getirici bir şeye çevireceğimiz kanaatindeyim. Şu an bazı çalışmalarımız da var. İnşallah fırsat bulduğumuzda bunu hayata geçiririz.” değerlendirmesinde bulundu.
– “Bu yıl bitireceğimiz sanayi siteleri 45-50 bin kişilik istihdam sağlayacak”
Turan, Anadolu’da konut ihtiyacı karşılandığında büyük şehirlerdeki baskının azalacağına dikkati çekerek, şunları kaydetti:
“Son 2 yılda sadece Karaman’da 2 bin 500’e yakın konut yaptık ve tamamı satıldı. Çünkü Karaman’da sanayi gelişiyor. Bisküvi sanayi gelişiyor, üretim hatları çalışıyor. Sanayi ile beraber konut talebini karşıladığımızda insanlar Karaman’da yaşıyor. Orada istihdam olayı olmasa, orada konutları sağlayamazsak herkes büyük kentlere gelecek.
Çankırı’da bir lastik fabrikası kuruldu. Çankırı göç almaya başladı. Çankırı, Ankara’nın ilçelerinden göç alıyor. Cumhurbaşkanımızla buraya gittik, bize talimatları oldu. Yabancı yatırımcı burada yatırım yapacak. Biz de bunu karşılayacak konut politikamızı geliştirmeye çalışıyoruz. Eğer bunu başarabilirsek büyük kentlere gelecek göçü engellemiş oluruz.”
Turan, İstanbul’da ise devlet birimi olarak rezerv konut ve kentsel dönüşüm yapmak zorunda olduklarını vurgulayarak, “Biz boş alanlara yeni bina yapınca, oraya yeni vatandaşlar taşınıyor. Eski binalar olduğu yerde duruyor, oraya başka insanlar yerleşiyor. Bu dönüşümü sağlamamız lazım. Böyle bir çalışmanın içerisindeyiz.” şeklinde konuştu.
Ergün Turan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bursa’da esnaf odalarıyla beraber 2 milyon metrekare arazi üzerinde küçük sanayi sitesi kuruyoruz. Bin 900 tane iş yeri yapılacak. Altyapıların tamamı bitti, devasa bir tesis burası. Bunlardan 150 civarı küçük sanayi sitesi bitirildi, 850 vatandaş talebi toplandı. Aksaray’da ihalesini yaptığımız 1 milyon metrekare arazi üzerindeki bin 600 iş yerinin inşaatına başlıyoruz. Bolu’da 900’e yakın iş yerinin ihalesini yaptık. Diyarbakır’da oto küçük sanayi yapıyoruz. Bu rakamlara bakıldığında TOKİ 4- 5 bine yakın işletme inşa etmeye başlıyor. İrili ufaklı 10 kişi çalıştığını düşündüğünüzde 45-50 bin kişilik istihdam sağlayacak bir şeyi kaç yıl içerisinde bitirmiş olacağız.”
Turan, arazi üretimi, planlaması, kümelendirmesi ve taksitlendirmesi yönünde çalıştıklarını dile getirerek, “Bunu fonlamamız gerekir. Şu anda bunu (projeleri) biz fonluyoruz, yani taksitlendiriyoruz. Bankalarla da görüşmemiz var. Eğer buraya bir fon oluşturabilirsek TOKİ olarak Türkiye için çok büyük işler yapabiliriz.” bilgisini verdi.
Güngören’de 1 kilometrekarede 45 bin kişinin yaşadığına işaret ederek, “Bu 45 bin kişiyi sağlam binalarda da olsa aynı yerde yaşatmak şehircilik açısından doğru değil. Burada nefes alacak yer yapamazsın. O zaman bu şehirler dönüştüğünde doğal olarak nüfusun dışarı çıkması gerekir. Bunu başarabilmemiz gerekir.” yorumunu yaptı.
– İstanbul’da kentsel dönüşüm yavaş gidiyor”
İstanbul’da kentsel dönüşümün yavaş gittiğini dile getiren Turan, şöyle devam etti:
“Kentsel dönüşüm herkesin fedakarlık bilinciyle yaklaşması gereken bir süreç. Ama maalesef öyle olmadı. Vatandaş kentsel dönüşümü direkt bir zenginleşme ve gelir elde etme aracı olarak görüyor. Müteahhitler de sermaye harcadığı için onlar da burayı kar odaklı görüyor. Biraz da iğneyi kendimize batıralım, bazen kamu tarafı da kentsel dönüşümden gelir elde etmeye çalışıyor. Herkes kar ediyorsa, birisinin zarar etmesi gerekir.
O zaman daha yüksek imarlar verilerek şehirler feda ediliyor. Bu düğmelerin çözülüp tekrar iliklenmesi gerekiyor. Herkes kentsel dönüşüm sürecine muhtemel bir afetten korunmak için fedakarlık bilinciyle yaklaşmalı. Böyle yaklaşırsak kentsel dönüşümü hem İstanbul hem Türkiye için daha iyi bir mecraya taşırız.”
Ergün Turan, İstanbul Beyoğlu’nda Haliç bölgesinde örnek bir kentsel dönüşüm gerçekleştirdiklerini, Güngören Tozkoparan’da da 5 bin konutu kapsayacak, vatandaşların tamamını yerinde yaşatacak ve ülkedeki en büyük kentsel dönüşümlerinden biri olacak projenin hazırlığını yaptıklarını dile getirdi.
Turan, İstanbul’da kentsel dönüşüm konusunda TOKİ’nin İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile eşgüdümlü bir çalışmanın içinde olduğunu bildirdi.
– “Yatay mimariyi esas alıyoruz”
Turan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sürekli çağrı yaptığı yatay yapılaşmaya ilişkin, bu konuda 2014’te düzenledikleri “7 İklim 7 Bölge Gelenekten Geleceğe Ulusal Mimari Proje Yarışması”nın sonuçlarına göre Türkiye’de 11 bin 250 konut inşa ettiklerini söyledi.
Geçen yıl aynı konseptle yeni bir yarışma düzenlediklerini dile getiren Turan, mimarlara proje uygulamaları için Türkiye’deki 7 bölgede gerçek arazi verdiklerini, çok sayıda proje geldiğini, bu tekliflerin çoğunun yatay mimari konseptli olduğunu anlattı.
Turan, gelen projeler arasında 35 teklifi ödüllendirdiklerini, bunları 2018 ve 2019’da hayata geçireceklerini bildirdi.
Sektörde mimarlık ve mühendislik alt yapısı çok güçlü kurumlar olduğunu dile getiren Turan, ana omurga olarak yatay mimariyi esas aldıklarını, özel sektörde de bu yönlü bir dönüşüm olduğunu aktardı.
Turan, TOKİ’de şu anda Türkiye’nin farklı yerlerinden yüzlerce, hatta binlerce mimarın eserinin bulunduğunu kaydederek, “Sayılar, ekonomik veriler bizi ilgilendirir ancak hiç konut sahibi olmamış vatandaşların yegane dost kurumudur TOKİ.” dedi.
Kendilerinden beklentisi olmayan vatandaşları konut sahibi yapmayı amaçladıklarını yineleyen Turan, şu anda TOKİ’nin internet sitesinde Anadolu’nun birçok yerinden 350-500-600 lira taksitle konut bulunabildiğini sözlerine ekledi.
Kaynak: STAR
