Hükümet, sosyal güvenlik reformu kapsamında emekliye ikinci bir gelir kapısı açacak olan “tamamlayıcı emeklilik” sistemini teşvik eden adımlar atacak. Emekli gelirinin yüzde 40’ının tamamlayıcı sistemlerden gelen Hollanda modelinde olduğu gibi yeni kıdem sistemiyle beraber tamamlayıcı, mesleki emeklilik sistemleri de yaygınlaşacak. Otomatik BES tamamlayıcı emekliliğe dönüşürken, vatandaşın emekli olduktan sonra ani gelir kaybına maruz kalması önlenmiş olacak.
ÜÇ ÇEŞİT EMEKLİLİK SİSTEMİ VAR
Cumhurbaşkanlığı 2019 Yıllık Programı’na göre sosyal tarafların mutabakatıyla tüm işçilerin erişebilirliğini güvence altına alan bireysel hesaba dayalı bir kıdem tazminatı sistemi kurulacak.
Kıdemde fonlu sistem tamamlayıcı emeklilikle uyumlu hale getirilecek. Türkiye’de, prim sistemi ve bireysel tasarruf esasına dayalı iki sistem bulunuyor. Tamamlayıcı emeklilik, şirket veya kurum bünyelerinde çalışanlar için fonlar aracılığıyla oluşturulan bir sistem. Kurumlar ya da şirketler, çalışanları için düşük pirimler ödeyerek bunları fonlar aracılığıyla değerlendiriyor. Emeklilikte ikinci maaş ya da toplu ödeme şeklinde veriliyor. Bireysel emeklilikte ise kişiler, istediği emeklilik şirketine istediği oranda prim ödeyebiliyor. Tasarruf eğilimini güçlendirecek tamamlayıcı emeklilik tasarrufları desteklenecek.
İŞSİZLİK FONU’NDAN DESTEK
BES’te 45 yaş altı çalışanlar 2020’den itibaren sisteme zorunlu girecek. Yeni işe girenler fonlu sisteme zorunlu dâhil olacak, sistemden istenildiğinde çıkılamayacak. Tamamlayıcı emeklilikte yaş konusu da önemli başlıklardan biri. 30 günlük brüt ücrete karşılık gelen 8.3’lük oran işveren payının yanı sıra devlet katkısı, İşsizlik Fonu’ndan yapılacak destekle korunması da seçenekler arasında yer alıyor.
TÜRKİYE’DE YÜZDE 10’LARDA KALDI
Hollanda’da nüfusun yüzde 76.4’ü, İngiltere’de yüzde 66.3’ü, ABD’de yüzde 47’si mesleki emeklilik sistemine dâhil olurken, Türkiye’de ise bu oran yüzde 10’larda bulunuyor. Hükümet bu oranı yüzde 30’lara çıkarmayı hedefliyor. Büyük şirketlerin çalışanları için tamamlayıcı emekliliği devreye sokmaları durumunda vergi, prim desteği başta olmak üzere teşvik kapısı aralanacak.
TAMAMLAYICI EMEKLİLİK NEDEN ÖNEMLİ?
Zorunlu emeklilik sistemini destekleyen tamamlayıcı emeklilik sistemi dünyadaki birçok ülkede uygulanıyor. Bazı ülkelerde zorunlu olmakla beraber bazılarında gönüllü, mesleki ve sektörel olarak farklılık gösteriyor. İsviçre ve İtalya’da tamamlayıcı emeklilik sigortası bulunuyor. Finlandiya’da kazanç ve prime odaklı bir sistem uygulanırken, Danimarka’da sosyal güvenlik sisteminin yanında ikinci bir emeklilik yapılması zorunlu tutuluyor. Tamamlayıcı emeklilik için meslek odalarına da teşvik verilmesi planlanıyor. Sosyal güvenlik reformu kapsamında mesleki tamamlayıcı emeklilik sigortası seçenekleri üzerindeki çalışmalar ise sürüyor.
